Η μπαλάντα του οδοιπόρου

 

 10 + σήμερα για την αναχώρηση

Η μπαλάντα του οδοιπόρου (1974)

Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις

Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου

Ερμηνεία: Γιάννης Δημητράς

Βλέπω πλήθος κόσμο να κυλά

μα ψυχή δε μου χαμογελά

στα κρεβάτια τ’ άρρωστα παιδιά

και στα δέντρα ξερά τα κλαδιά.

 

Την αγάπη πέταξα σ’ ένα βυθό

και το φόβο μου έστρωσα να κοιμηθώ.

Βρίσκω τάφους κι έναν κόσμο

που δεν πονά.

Όπου πάω κι ένα λάθος

με τυραννά.

 

Ποιος προφήτης τώρα θ’ ακουστεί

σα φωνή σε στέρνα κλειστή;

Σ’ έναν κόσμο άδειο κι ορφανό

ποια κραυγή απ’ τον ουρανό;

 

Τα πουλιά παράτησα στις ερημιές

και το φως σπατάλησα στις γειτονιές

Δεν τον θέλω και φοβάμαι

το γυρισμό.

Δες ποιος είμαι πού πηγαίνω

για το χαμό.

Μάνος Χατζιδάκις και Νίκος Γκάτσος, Αποχαιρετιστήριο τραγούδι (Αστέρι του βοριά) και Το ταξίδι

Αστέρι του βοριά (1963)

Μουσική: Μάνος, Χατζιδάκις
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Ερμηνεία: Βασίλης Ριζιώτης, Γιώργος Ρωμανός

Τ' αστέρι του βοριά

θα φέρει η ξαστεριά

μα σαν φανεί μέσα από το πέλαγο πανί

θα γίνω κύμα και φωτιά

να σ' αγκαλιάσω ξενιτιά

Κι εσύ χαμένη μου Πατρίδα μακρινή

θα γίνεις χάδι και πληγή

σαν ξημερώσει σ' άλλη γη

Τώρα πετώ για της ζωής το πανηγύρι,

Τώρα πετώ για της χαράς μου τη γιορτή

Φεγγάρια μου παλιά

καινούρια μου πουλιά

διώξτε τον ήλιο και τη μέρα απ' το βουνό

για να με δείτε να περνώ

σαν αστραπή στον ουρανό.

Μάνος Χατζιδάκις - Αποχαιρετιστήριο τραγούδι και Το ταξίδι

Το ταξίδι
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις

Στίχοι: Νίκος Γκάτσος 
Ερμηνεία: Βασιλης Γισδάκης

Τρέχω πετάω κυνηγάω

πουλιά και όνειρα

και κάθε μέρα κολυμπάω

σε πιο βαθιά νερά.

Θέλω τον κόσμο ν’ αγκαλιάσω

μ’ ένα ζεστό φιλί

κι από τη δύση μου να φτάσω

ως την ανατολή.

Μα είναι φίδι το ταξίδι

είναι χολή μαζί και ξίδι

σ’ ένα μεγάλο αγκάθινο σταυρό.

Όμως εγώ δεν κάνω πίσω

ούτε το δρόμο μου θ’ αφήσω

ώσπου λιμάνι σίγουρο να βρω.

Θέλω τον κόσμο ν’ αγκαλιάσω

μ’ ένα ζεστό φιλί

κι από τη δύση μου να φτάσω

ως την ανατολή.

Τρέχω πετάω χαιρετάω

τα πιο τρελά παιδιά

και κάθε πέτρα που πατάω

ανοίγει σαν καρδιά.

Δείχτε μου δρόμο να περάσω

με ήλιο με βροχή

θέλω τον κόσμο να διαβάσω

και πάλι απ’ την αρχή.

Μα είναι φίδι το ταξίδι

είναι χολή μαζί και ξίδι

σ’ ένα μεγάλο αγκάθινο σταυρό.

Όμως εγώ δεν κάνω πίσω

ούτε το δρόμο μου θ’ αφήσω

ώσπου λιμάνι σίγουρο να βρω.

Δείχτε μου δρόμο να περάσω

με ήλιο με βροχή

θέλω τον κόσμο να διαβάσω

και πάλι απ’ την αρχή.

Μανόλης Αναγνωστάκης, Πέντε μικρά θέματα (Δρόμοι παλιοί)

Μανόλης Αναγνωστάκης

Πέντε μικρά θέματα

...

III

Δρόμοι παλιοί που αγάπησα και μίσησα ατέλειωτα

Κάτω απ’ τους ίσκιους των σπιτιών να περπατώ

Νύχτες των γυρισμών αναπότρεπτες κι η πόλη νεκρή

Την ασήμαντη παρουσία μου βρίσκω σε κάθε γωνιά

 

Κάμε να σ’ ανταμώσω, κάποτε, φάσμα χαμένο του πόθου μου

Κι εγώ ξεχασμένος κι ατίθασος να περπατώ κρατώντας

Ακόμα μια σπίθα τρεμόσβηστη στις υγρές μου παλάμες.

 

(Και προχωρούσα μέσα στη νύχτα χωρίς

Να γνωρίζω κανένανε κι ούτε

Κανένας με γνώριζε).

Εποχές. Τα ποιήματα 1941-1971 (2000)

Δρόμοι παλιοί

Στίχοι: Μανώλης Αναγνωστάκης

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Ερμηνεία: Μαργαρίτα Ζορμπαλά

Νίκος Καββαδίας, «Οι προσευχές των ναυτικών»

Οι προσευχές των ναυτικών

                                                                                                                                                                                                          στο Θανάση Καραβία

Οι Γιαπωνέζοι ναυτικοί, προτού να κοιμηθούν,

βρίσκουν στην πλώρη μια γωνιά που δεν πηγαίνουν άλλοι

κι ώρα πολλή προσεύχονται, βουβοί, γονατιστοί

μπρος σ' ένα Βούδα κίτρινο που σκύβει το κεφάλι.

Κάτι μακριά ως τα πόδια τους φορώντας νυχτικά,

μασώντας οι ωχροκίτρινοι μικροί κινέζοι ρύζι,

προφέρουνε με την ψιλή φωνή τους προσευχές

κοιτάζοντας μια χάλκινη παγόδα που καπνίζει.

Οι Κούληδες με τη βαριά ωχροκίτρινη μορφή

βαστάν σκυφτοί τα γόνατα κοιτώντας πάντα κάτου,

κι οι Αράπηδες σιγοκουνάν το σώμα ρυθμικά,

κατάρες μουρμουρίζοντας ενάντια του θανάτου.

Οι Ευρωπαίοι τα χέρια τους κρατώντας ανοιχτά,

εκστατικά προσεύχονται γεμάτοι από ικεσία,

και ψάλλουνε καθολικές ωδές μουρμουριστά,

που εμάθαν όταν πήγαιναν μικροί στην εκκλησία.

Και οι Έλληνες, με τη μορφή τη βασανιστική,

από συνήθεια κάνουνε, πριν πέσουν , το σταυρό τους

κι αρχίζοντας με σιγανή φωνή ''Πάτερ ημών...''

το μακρουλό σταυρώνουνε λερό προσκέφαλό τους.

Μαραμπού (1990)

Ποίηση: Νίκος Καββαδίας

Μελοποίηση, ερμηνεία: Ξέμπαρκοι

Γιάννης Ρίτσος

Το τραγούδι της αδελφής μου

...

ΑΚΟΜΗ οδοιπορώ

στην ερημία των συνωστισμών,

στους ανύποπτους δρόμους.

Κανένας.

Τα παιδιά παίζουν δίχως να μαντεύουν

τις καμπάνες που κρούονται μακριά

σφραγίζοντας το αίμα τους.

Μπορούν ακόμα οι άνθρωποι και γελούν.

Μπορώ κι ακούω ακόμη

τις ομιλίες που κάμπτουν λοξά

-εμπορικά πλοία που περνούν

πλάι σε μοναχικό φάρο

χτισμένον καταμεσίς στο πέλαγος.

Απ’ τις μετόπες των μεγάρων

τα ρολόγια φωνάζουν:

μηδέν, μηδέν, μηδέν.

Εκείνοι ερωτεύονται τυχαία,

εκείνοι χτίζουν την επικαιρότητα,

εκείνοι κρατούν τα βιβλία

γεμάτα ισχνούς ασκητές.

Τα τραίνα μεταφέρουν,

μες από σταθμούς ερημωμένους,

την καταχνιά και τα κόκκαλα.

Οι πασχαλιές αναδεύουν

ένα μαβί υπόλειμμα

ξεθωριασμένου ονείρου

πάνω απ’ τα πέτρινα μέτωπα.

Τίποτα.

Κι αυτό το λίγο μύρο

τς παιδικής αναπόλησης

καταναλίσκεται μάταια

χωρίς ηχώ.

Κανείς δεν βλέπει.

Τεφρές νιφάδες

Καλύπτουν τη γη.

Θεέ μου,

να σφαλίσω τα μάτια

να σταυρώσω τα χέρια

και ν’ αφεθώ στων ανέμων τη διάθεση.

Έτσι βαθιά κουρασμένος

να κυλήσω στην άβυσσο

ενώ η ταχύτητα της πτώσης

θα σφυρίζει στ’ αυτιά μου

το τραγούδι της ανάπαυσης.

Κλείστε τα παράθυρα.

Η αυθάδεια του φωτός

κηλιδώνει το δάκρυ μου.

Ας λείψει κι η άνθινη φλυαρία.

Δε χρησιμεύει.

Μητέρα σιωπή

φέρε το χέρι σου

στους κροτάφους μου.

Στο γυμνό κρανίο μου

Τα φθινοπωρινά δάση

σαλεύουν τους ίσκιους τους.

Αδελφή μου, νυστάζω.

Που ν’ ακουμπήσω;

Πώς να κοιμηθώ;

Δεν έχω κλίνη.

Κ’ η άρρωστη αυγή

βρίσκει πάλι αναμμένη

τη λάμπα της αγρύπνιας μου.

 ...

(1937)

Κωνσταντίνος Παρθένης (1878/79-1967), Ο Κήπος των Ελαιών (95x90εκ.)